Khi lái xe ở tốc độ cao, việc vào cua nhanh có thể dễ dàng dẫn đến tình trạng thừa lái và thiếu lái, còn gọi là mất lái. Điều này rất nguy hiểm, không chỉ gây nguy hiểm cho người lái mà còn cho các phương tiện khác trên đường. Vậy nguyên nhân nào dẫn đến tình trạng này và làm sao để khắc phục an toàn? Hãy cùng mình tìm hiểu để có cái nhìn rõ hơn và biết cách xử lý nhé!
1. Thừa lái và thiếu lái là gì?
Thừa lái và thiếu lái là hai hiện tượng mà người lái xe có thể gặp phải khi xe bị mất lái:
1.1 Thiếu lái là gì?
Thiếu lái, hay còn gọi là Understeer, xảy ra khi xe không ôm cua theo đúng ý muốn của người lái. Khi đó, xe có xu hướng trượt lệch về phía ngoài của vòng cua thay vì đi theo quỹ đạo mong muốn. Hiện tượng này thường gặp ở các xe dẫn động cầu trước hoặc dẫn động 4 bánh. Điều này xảy ra khi xe vào cua quá nhanh, tài xế đánh lái nhiều nhưng xe không phản hồi đủ nhanh, khiến xe lệch khỏi hướng đi mong muốn.
1.2 Thừa lái là gì?
Thừa lái, hay Oversteer, xảy ra khi xe phản ứng quá mạnh so với lệnh lái của tài xế. Dù tài xế đánh lái không nhiều, nhưng xe vẫn quay vòng hoặc chuyển hướng đột ngột, dẫn đến nguy cơ xe quay ngang hoặc thậm chí lật xe. Điều này thường xảy ra khi tài xế dồn ga, phanh gấp hoặc nhả chân ga đột ngột khi vào cua.
2. Nguyên nhân khiến xe bị thừa lái và thiếu lái
Có nhiều nguyên nhân dẫn đến thừa lái và thiếu lái, nhưng dưới đây là những nguyên nhân chính mà bạn cần lưu ý:
2.1 Nguyên nhân gây thiếu lái
Thiếu lái thường xảy ra khi bánh trước của xe bị trượt và không bám tốt trên mặt đường. Nguyên nhân có thể do xe vào cua quá nhanh, khiến xe mất quán tính và không chuyển hướng theo ý muốn. Thêm vào đó, tài xế không làm chủ được tốc độ hoặc cua không đủ vòng cũng là nguyên nhân dẫn đến hiện tượng này.
2.2 Nguyên nhân gây thừa lái
Thừa lái xảy ra khi bánh sau của xe bị trượt, mất khả năng bám đường, trong khi bánh trước vẫn phản hồi theo lệnh lái. Điều này thường xảy ra khi xe đi trên đường trơn trượt, vào cua gấp, hoặc do tài xế tăng ga sớm, giảm ga đột ngột hay phanh gấp. Khi phanh đột ngột, trọng lượng xe dồn lên phía trước khiến bánh sau mất bám, dẫn đến hiện tượng thừa lái.
3. Cách xử lý an toàn khi xe bị thừa lái và thiếu lái
Nếu gặp phải thừa lái hoặc thiếu lái, điều quan trọng nhất là giữ bình tĩnh và xử lý một cách khéo léo để đảm bảo an toàn. Dưới đây là một số cách khắc phục hiệu quả:
3.1 Cách xử lý khi thiếu lái
Khi xe bị thiếu lái, tức là bánh trước bị trượt, bạn cần làm như sau:
- Giảm tốc độ xe ngay lập tức.
- Nhả chân ga để giảm tải lên bánh trước.
- Nếu xe có hệ thống chống bó cứng phanh (ABS), hãy phanh nhẹ và đánh vô lăng về hướng ngược lại với hướng ôm cua.
- Khi xe đã lấy lại độ bám đường, tiếp tục điều chỉnh để xe vào cua theo đúng ý muốn.
- Tránh phanh gấp vì điều này có thể làm bánh trước trượt thêm.
3.2 Cách xử lý khi thừa lái
Nếu gặp phải thừa lái, bạn có thể thực hiện các bước sau:
- Đánh vô lăng ngược lại với hướng xe đang ôm cua để cân bằng xe.
- Nhấn nhẹ ga và kiểm soát lực phanh để bánh xe sau lấy lại độ bám đường.
- Giảm tốc độ trước khi phanh, đặc biệt là với xe có hệ thống ABS.
- Điều chỉnh lực phanh đều để tránh mất kiểm soát.
4. Kinh nghiệm phòng tránh thừa lái và thiếu lái
Để tránh hiện tượng mất lái do thừa lái hoặc thiếu lái, bạn có thể áp dụng một số mẹo sau:
- Kiểm tra áp suất và độ mòn của lốp xe thường xuyên: Lốp xe quá mòn hoặc không đủ áp suất có thể khiến xe mất độ bám khi vào cua, đặc biệt là trên đường trơn trượt.
- Giảm tốc độ trên đường ướt hoặc trơn trượt: Điều này giúp tránh việc mất kiểm soát khi vào cua.
- Tránh phanh gấp hoặc nhấn ga đột ngột khi vào cua: Để tránh sự dịch chuyển trọng lượng đột ngột giữa phần đầu và đuôi xe, gây mất lái.
- Chọn xe có hệ thống an toàn hiện đại: Các hệ thống như hỗ trợ lực phanh khẩn cấp, chống bó cứng phanh (ABS), phân phối lực phanh điện tử (EBD), và cân bằng điện tử (ESP) sẽ giúp giảm nguy cơ mất lái.
- Bảo dưỡng hệ thống lái định kỳ: Đảm bảo hệ thống lái luôn trong tình trạng tốt để xử lý các tình huống bất ngờ.
Việc nắm vững cách xử lý và phòng tránh thừa lái, thiếu lái sẽ giúp bạn lái xe an toàn hơn, đặc biệt khi phải vào cua ở tốc độ cao hoặc trên những đoạn đường trơn trượt. Hãy luôn cẩn thận và chủ động để bảo vệ chính mình và những người xung quanh.